Dziś 81. rocznica tzw. krwawej niedzieli Rzezi Wołyńskiej — przeprowadzonego na Polakach ukraińskiego ludobójstwa na Wołyniu

22 lipca 2016 r. Sejm RP ustanowił 11 lipca Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II RP. Sejm oddał w niej hołd wszystkim Polakom zamordowanym przez ukraińskich nacjonalistów w latach 1943–1945.

Ofiary zbrodni wołyńskiej upamiętnione w Warszawie

W związku z obchodami rocznicy w Warszawie odbyły się dziś liczne uroczystości. O godz. 10:30 odprawiono Mszę świętą celebrowaną w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w intencji ofiar rzezi wołyńskiej oraz poległych, zmarłych i żyjących żołnierzy 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej. Z kolei o godz. 13:00 przy pomniku Ofiar Ludobójstwa na Wołyniu oraz przy pomniku 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej przy Skwerze Wołyńskim odbył się uroczysty apel pamięci. Podczas uroczystości złożono wieńce i kwiaty. Obchody nie ominęły również Grobu Nieznanego Żołnierza, gdzie o 11:30 odbyły się oficjalne obchody. 

Dnia 11 lipca 1943 r. na Wołyniu miała miejsce największa liczba ofiar ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich i ich oddziały. Stąd wybór daty Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II RP

Rzeź Wołyńska to dokonane przez nacjonalistycznych działaczy ukraińskich wobec mniejszości polskiej ludobójstwo mieszkańców byłego województwa wołyńskiego. Miała miejsce w okresie od lutego 1943 do lutego 1944.

Tło historyczne. Krwawa niedziela 11 lipca 1943 r. Badania Instytutu Pamięci Narodowej

Głównymi sprawcami masakr byli członkowie Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA), formacji militarnej związanej z Organizacją Ukraińskich Nacjonalistów (OUN). Ich celem było stworzenie niepodległego państwa ukraińskiego, a przeszkodą w realizacji tego celu miała być obecność Polaków na tych terenach. Ukraińscy nacjonaliści uznali, że jedynym sposobem na osiągnięcie swojego celu jest fizyczna eliminacja polskiej ludności.

Przebieg masakr i eksterminacji

Masakry zaczęły się w marcu 1943 roku, kiedy to jednostki UPA rozpoczęły systematyczne ataki na polskie wsie. Największe nasilenie miały miejsce w lipcu 1943 roku. 11 lipca 1943 roku, w niedzielę, rozpoczęły się skoordynowane ataki na polskie wsie i osady na Wołyniu. Ataki miały miejsce w trakcie porannych mszy świętych, co zwiększyło liczbę ofiar, gdyż wiele osób znajdowało się w kościołach. Napastnicy otoczyli wsie, po czym zaczęli systematycznie mordować ludność cywilną. Ofiary były brutalnie zabijane przy użyciu siekier, noży, a także broni palnej. Często całe rodziny były palone żywcem w swoich domach.

Reakcje na działania nacjonalistów i skutki

Zbrodnia Wołyńska była jednym z najtragiczniejszych epizodów w historii II wojny światowej na ziemiach polskich. W odpowiedzi na te masakry, polskie podziemie zorganizowało akcje odwetowe, które jednak nie mogły przybrać takiej skali jak działania UPA. Ludność polska masowo uciekała z Wołynia i Galicji Wschodniej, szukając schronienia w innych regionach.

Po wojnie

Po zakończeniu II wojny światowej, kwestie związane ze Zbrodnią Wołyńską były tematem tabu zarówno w Polsce, jak i w ZSRR. Dopiero po upadku Związku Radzieckiego i odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę, możliwe stało się otwarte rozmawianie o tych tragicznych wydarzeniach. Relacje polsko-ukraińskie stopniowo się poprawiają, a obie strony starają się wspólnie upamiętniać ofiary i budować przyszłość opartą na wzajemnym szacunku i zrozumieniu.

Ofiary mordów — szacunki IPN

Ofiarami mordów, których największe natężenie nastąpiło w lecie 1943, byli przede wszystkim Polacy. Szacuje się, że w wyniku zbrodni życie stracić mogło do 120 tys. osób polskiej narodowości.